2એપ્રિલના રોજ જાહેર કરાયેલા ઊંચા ટેરિફ્ પર ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે પલટો માર્યો એટલે ઇક્વિટી બજારોમાં તાજેતરના થયેલા નુકસાનમાંથી થોડી રિકવરી શરૂ થઈ છે. પહેલા ચીન સિવાયના તમામ દેશો માટે 90 દિવસનો વિરામ મંજૂર કરવામાં આવ્યો હતો.
ગ્રાહકોને ભાવવધારાથી બચાવવા માટે, ટ્રમ્પ વહીવટી તંત્રે તેના પ્રસ્તાવિત પારસ્પરિક ટેરિફમાંથી સ્માર્ટફોન, કમ્પ્યુટર અને અન્ય ઇલેક્ટ્રોનિક્સને બાકાત રાખ્યા છે – આ નિર્ણય એપલ અને સેમસંગ જેવા દિગ્ગજોને નોંધપાત્ર રીતે લાભ પહોંચાડે છે. આ મોટાભાગના યુ.એસ.માં ઉત્પાદિત નથી. આ વસ્તુઓ માટે સ્થાનિક ઉત્પાદન સ્થાપિત કરવામાં વર્ષો લાગશે. સેમિકન્ડક્ટર મેન્યુફેક્ચરિંગમાં વપરાતા મશીનોને પણ મુક્તિ આપવામાં આવી છે, જે તાઇવાન સેમિકન્ડક્ટર મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપની જેવી કંપનીઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ જીત છે, જે અન્ય ચિપમેકર્સ સાથે યુ.એસ.માં મોટા રોકાણો માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
આ સમાધાનકારી વલણનો સંકેત આપે છે અને વાટાઘાટો માટે દરવાજા ખોલે છે. સકારાત્મક અને નકારાત્મક હેડલાઇન્સનું સંભવિત મિશ્રાણ બજારોને હજી પણ અસ્થિરતા પર રાખી શકે છે. જો કે, અસ્થિરતા ઐતિહાસિક ચરમસીમાની પર પહોંચી હતી એટલે તેમાં વધારો થવા કરતાં ઘટાડો થવા માટે વધુ જગ્યા છે. અસ્થિરતાને કારણે બજારમાં મૂલ્યાંકનમાં ફરીથી રીસેટ થયા છે અને અહીંયાથી વિશ્વના શેરોને થોડો ટેકો મળી શકે છે અને સંભવતઃ ટૂંકા ગાળાના તળિયે પહોંચી ચુક્યા છે.
અમેરિકાના એક્સસેપ્શનલિઝમનો અંત
ટ્રમ્પના વહીવટથી તેના મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય સાથીઓ સાથે વિશ્વાસ તૂટી ગયો છે. વિશ્વાસમાં આ કથિત ભંગાણ વૈશ્વિક શક્તિ ગતિશીલતામાં સંભવિત પરિવર્તન, ‘યુએસ સામ્રાજ્યના અંત’ તરીકે ગણવામાં આવી શકે છે. આવી ભૂ-રાજકીય અનિશ્ચિતતા, સ્થાનિક પરિબળો સાથે મળીને, એવી અટકળોને વેગ આપે છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય મૂડી યુએસ બજારોમાંથી વધુને વધુ બહાર નીકળી શકે છે. આ આર્થિક ચિંતામાં ઉમેરો યુએસ શેરબજારમાં નોંધપાત્ર મૂલ્યાંકન અસંગતતા હવે ધીરે ધીરે ઘટી શકે છે. યુએસ બજારો કુલ વૈશ્વિક બજાર મૂડીકરણના આશરે 65%, પ્રભાવશાળી હિસ્સો ધરાવે છે. જયારે વૈશ્વિક GDPમાં યુએસ હિસ્સો માત્ર 25% હોવાનો અંદાજ છે. આ અસમાનતા વૈશ્વિક સ્તરે બજાર મૂલ્યાંકન અને અંતર્ગત આર્થિક ત્પાદન વચ્ચે સંભવિત ડિસ્કનેક્ટને પ્રકાશિત કરે છે. જે સૂચવે છે કે દેશના આર્થિક કમાણીની તુલનામાં યુએસ સંપત્તિઓનું વધુ પડતું મૂલ્ય છે. આ ભાવો અમેરિકા દુનિયાના અર્થતંત્રમાં સર્વોચ્ચ લીડરની જેમ દુનિયાને સાથે લઇને ચાલતી હતી તેને કારણે બની હતી.
GDP યોગદાનની તુલનામાં આટલી ઊંચી માર્કેટ કેપ ટકાઉપણું જાળવવાનું હવે ચર્ચાનો મુદ્દો બન્યો છે. જો રોકાણકારોને અન્યત્ર સારી તકો દેખાશે તો યુએસ બજારોમાંથી નાણાંના સ્થળાંતરને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. આ રૂપિયા દુનિયાના બાકી બધા બજારોમાં ધીરે ધીરે ટ્રાન્સફર થાય તો દુનિયાના બજારો, કૉમોડિટીસ અને બીજા એસેટ ક્લાસમાં મોટી તેજી લાવી શકે છે. જે દેશો અત્યાર સુધી તેમાં પૈસા અમેરિકાના શેરોમાં નાખતા હતા. જેમકે યુરોપના ઘણા બધા પેન્શન ફ્ંડમાં અમેરિકાના શેરોનો ભાગ હોય છે. જો અહીંયાથી ધીરે ધીરે નવા પૈસા પણ જો રોકવામાં ના આવે તો પણ અમેરિકાના બજારોનું મહત્વ ઘટી શકે છે.
ભારતના બજારો
વૈશ્વિક વેપાર તણાવ અને સ્થાનિક નાણાકીય નીતિઓના પ્રભાવ હેઠળ ભારતીય શેરબજારમાં નોંધપાત્ર વધઘટ જોવા મળી. 9 એપ્રિલના રોજ, રિઝર્વ બેંક ઓફ્ ઈન્ડિયા (RBI)એ વર્ષમાં બીજી વખત મુખ્ય રેપો રેટ ઘટાડયો અને આર્થિક વૃદ્ધિને વેગ આપવા માટે તેનું વલણ ‘સહનશીલ’ બનાવ્યું. રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ભારે યુએસ પારસ્પરિક ટેરિફ્ પર 90 દિવસના વિરામની જાહેરાત પછી ભારતીય બજારોમાં તેજી જોવા મળી. સપ્તાહનો અંત સૂચકાંકોમાં મધ્યમ ઘટાડા સાથે થયો. કારણ કે સેન્સેક્સ 207 પોઈન્ટ અથવા 0.28% ઘટીને 75,157 પર સ્થિર થયો. નિફ્ટી 50 સૂચકાંક 75 પોઈન્ટ અથવા 0.33% ઘટીને 22,829 પર સ્થિર થયો હતો. આ અઠવાડિયે અનિશ્ચિતામાં ઘટાડો આવા કારણે બજારોમાં સારી તેજી જોવા મળશે. નિફ્ટી 23,500-24,000ના લેવલ સુધી પહોંચી શકે છે. બેન્કિંગ અને સિમેન્ટના શેરોમાં સૌથી સારી તકો દેખાઈ રહી છે. ઇન્ફેસિસના પરિણામ આ અઠવાડિયે IT સેક્ટરના ભવિષ્ય માટે સૌથી અગત્યના રહશે. જો પરિણામ પછી શેરોમાં ઘટાડો આવે તો ત્યાં ખરીદી કરવાની એક સુંદર તક મળશે.
